Kongo

 

Kongo

Tekenaar: Tirabosco Tom
Scenarist: Perrissin Christian
Uitgever: Scratch

Jozef Teodor Konrad Korzenowski besluit zijn jeugddroom waar te maken onder invloed van de grote ontdekkingsreiziger Stanley die in 1872 beroemd werd door het vinden van Livingstone aan de oevers van het Tanganyikameer. Brussel 1890, Jozef is kapitein bij de Britse koopvaardij, maar door de maritieme crisis liggen de banen in de grote vaart niet direct voor het oprapen. Via tussenkomst van zijn in Brussel wonende tante tekent hij een contract voor drie jaar bij Thys, een vriend van de Belgische koning Leopold II en beheerder van een aantal stoomboten op de Kongostroom. Na een lange zeereis belandt Jozef in Boma waarna de tocht verder gaat naar Kinshasa, zijn toekomstige standplaats. Hij wordt echter niet met open armen ontvangen door de plaatselijke directeur. Hoewel hij van Poolse afkomst is, beschouwt men hem als een Brit, een mogelijke vijand van de Belgen en de Fransen. Ze proberen hem op alle mogelijke manieren tegen te werken, geven hem een ander schip dan beloofd en wordt zelfs als hulpje aangesteld van de kapitein die het schip de Roi des Belges varende houdt. De kapitein ziet in Jozef een concurrent die hij zo snel mogelijk moet lozen. Bij een tocht over de Kongostroom ontdekt Jozef dat niet het handelsbelang van de rederij het hoofddoel is van deze tochten over de stroom. Ze dienen integendeel om de geldbuidel te spekken van de plaatselijke directeurs. Na een aantal aanvaringen met zijn oversten is Jozef Kongo kotsbeu, maar kan niet vertrekken omwille van zijn contract. Tot de malaria hem velt waardoor hij in minder dan een jaar terugkeert naar Brussel.

Christian Perrissin baseert zijn scenario op het historische verhaal van Jozef Konrad (1857- 1924), een romanschrijver van zeevaartverhalen en avontuurlijke expedities. Het scenario belicht een voor ons bijna onbekend Kongo. Een Kongo dat nog maar vijf jaar in handen was van Leopold II en nog niet toebehoorde aan de Belgische staat. Jozef was een man die werkelijk dacht dat hij de westerse beschaving, cultuur en emancipatie zou kunnen uitdragen in Kongo. Bij zijn aankomst werd hij al snel met de neus op de feiten gedrukt. Hij is afkomstig van verarmde Poolse adel en door zijn minzaamheid behandelt hij iedereen op gelijke voet. Dat wordt al snel aanzien als hoogmoed. De notabelen voelen zich onbehaaglijk in zijn buurt, tonen openlijk hun afkeer en hopen dat hij snel terugkeert naar Engeland. Vooral de omgang die hij heeft met de plaatselijke bevolking stoort de elite. Al snel ontdekt Jozef dat het niet gaat om beschaving, maar om pure handelsbelangen. De blanken wanen zich superieur en beschouwen de Afrikanen als domme dienaars die steeds voor hen klaar moeten staan. Meer dan eens wordt de zweep zonder reden gehanteerd, gewoon om te laten zien wie het bevel voert. Om een niets worden vee, akkers en huizen vernietigd met hongersnood voor de bevolking tot gevolg. Of er worden dorpen zonder genade uitgeroeid door blanke politieagenten, beter gezegd blanke criminelen op zoek naar ivoor of kostbaarheden. Jozef houdt zich zoveel mogelijk afzijdig en wil niet betrokken worden bij deze drama’s. Hij walgt van zichzelf omdat hij niet durft op te treden tegen deze criminelen.

Het verhaal kabbelt voort op een rustig ritme en wordt verteld via de briefwisseling die Jozef voert met zijn tante, via zijn dagboek waarin hij dagelijks aantekeningen maakt en via de conversaties met zijn lotgenoten. Het geheel is een boeiend verhaal over een broeierig Kongo waar ziekte en dood de boventoon voeren. Tom Tirabosco zet bovenstaande scènes treffend in beeld. Zijn tekeningen in diverse zwart-wituitvoeringen zijn ware pareltjes. Hij weet een bijna perfect Afrika neer te zetten en is een meester in het tekenen van rivier- en oerwoudlocaties. Zijn figuren ademen kracht uit, je ziet de vastberadenheid op de bijna overwegend besnorde en bebaarde gezichten van de blanken. Je voelt de haat die de zwarten uitstralen voor de blanken. Het is een wereld gebracht op het scherp van de snede waarin de gewelddaden subtiel in beeld worden gebracht. Kongo is een mooi verzorgde uitgave die te verkrijgen is in softcover of een gelimiteerde hardcoverversie. Dit afgeronde verhaal is een uitgave van de gloednieuwe uitgeverij Scratch Books en bevat als extra het dossier Conrad en de spoken van meneer Kurtz.

___________________________

___________________________